maandag 27 februari 2012

De es - Yggdrasil - bomenkalender nr.3.

                                      de wereldboom Yggdrasil

                                                    
                                         mijn kleine Yggdrasil


Volgens de Keltische bomenkalender is de gewone Es (Fraxinus excelsior) de boom van de maand (18 februari - 17 maart).
De es speelde als heilige boom al heel lang geleden een belangrijke rol in de mythen van de Kelten, Noordse volken, Germanen en Grieken.
De wereldboom, genaamd Yggdrasil, werd genoemd in het Noorse epos Edda. Het is een es met drie wortels die de onderwereld binnendringen en met takken die in alle windrichtingen naar de kosmos reiken.
Deze heilige levensboom verbindt onderwereld, wereld en bovenwereld met elkaar en staat symbool voor onsterfelijkheid en levenskracht. De Keltische druiden sneden magische tekens uit het essenhout.
De Vikingen gebruikten dit taaie, sterke en buigzame hout voor werktuigen, speren, bogen en boten. Vikingen werden daarom wel es-mensen genoemd. Wandelstokken worden nog steeds van essenhout gemaakt.
Hoewel er veel essenvariëteiten bestaan hebben we het hier over de gewone es, die in West- en Noord-Europa voorkomt; een boom met geveerd blad die wel 45 meter hoog kan worden. De boom behoort tot de olijffamilie.

Een 6 tot 7 meter hoge es staat in een uithoek van onze tuin en die van de buren, net op het buurterrein. De kroon krijg ik daar niet goed in beeld, maar de as-grijze stam - die pas op hogere leeftijd gegroefd raakt - wel (zie boven).
De boom is, wanneer hij kaal en bladloos is, goed te herkennen aan de matzwarte knoppen, die bovenaan te zien zijn op de detailfoto van de bonsai-achtige es.

Vanwege mijn al jarenlang bestaande neiging jonge boomzaailingen uit de tuin op te potten en verder voort te kweken als potentiële bonsai = potensai ;-)  heb ik ook een drietal essen. Bovenstaande met de drie wortels en de ten hemel reikende takken koester ik als mijn eigen kleine Yggdrasil...

Gezegd moet worden dat men de laatste jaren is gaan twijfelen of Yggdrasil wel een es was. In de oude geschriften is gesproken van "eeuwig groen".
Daarom meent men ook wel dat de groenblijvende taxus werd bedoeld.

Bronnen:
http://www.stemderbomen.nl/
http://www.bomengids.nl/soorten/Gewone_es__Fraxinus_excelsior__Common_ash.html

donderdag 23 februari 2012

Dubbel sneeuwklokje en botanische krokussen.

                                  Galanthus uit de "double group"

                                      crocus zwanenburg bronze

                                          crocus fleisheri

Dit zijn de eerste bloeiende gewasjes in onze tuin. Eindelijk netjes boven de grond, meest niet verregend, versneeuwd of aangevreten: de eerste krokusjes en veel polletjes sneeuwklokjes.
Van deze sneeuwklokjespolletjes is er één met een dubbel binnenrokje. Dat is wel de mooiste. Ik onthoud goed waar hij staat en maak er elk jaar wel een foto van.
Er zijn zo'n 2000 cultivars van het sneeuwklokje (galanthus nivalis) , waaronder tientallen dubbele (galanthus double group). Er zijn mensen die er helemaal door gegrepen zijn: ze willen zo veel mogelijk cultivars in de tuin hebben (galanthomania). Er zijn zelfs sneeuwklokjesreizen naar Engeland, waar je tientallen euro's mag neerleggen voor je favoriet.
Maar mijn favoriet staat hier al te pronken.

zondag 19 februari 2012

Mossoorten thuisbrengen.

                                  Groot rimpelmos (atrichum undulatum)

                                  Gewoon dikkopmos (brachythecium rutabulum)

                                  Fijn laddermos ( eurhynchium
                                  praelongum)?

De laatste dagen  probeer ik de namen te achterhalen van een aantal mossen in onze tuin. Daarvoor heb ik ze op schoteltjes gedrapeerd en die staan naast de PC. Vergrootglas erbij en googlen.
Dat wil dus zo niet lukken. De vergrotingen op de meeste mossensites zijn behoorlijk, maar de loupe vergroot te weinig. Zo kun je niet vergelijken en krijg je absoluut volledig uitgetuurde prikogen.
Dan de mosjes maar fotograferen en de foto's flink ingezoomd openen op het scherm. Leve het breedbeeldscherm want rechts kan de foto van de mossenexpert ernaast gezet worden. Dat vergelijkt al een stuk beter.
Tja, bij enkele mossen denk ik er wel uit te komen. Maar de rest: ongelooflijk moeilijk! De details zijn moeilijk te herkennen, het overzicht gaat verloren: je gaat de mist in.  Een mossenexpert is toch wel een groot specialist; dat ben je pas na jaren turen en studeren.
Wel ben ik er achter gekomen dat  we heel wat meer mossen in de tuin hebben dan we dachten. Ik schat zo'n 15 tot 20 soorten, inclusief levermossen en korstmossen, waar ik nog wel op terug zal komen.
Verder heb ik een mooie mossensite ontdekt, deze en deze , een instructief  blogje en het ultieme mossenboek:  "Fotogids Mossen"  door Chris Buter.
Die laatste gaat op mijn verlanglijstje.

dinsdag 14 februari 2012

Binnenplanten; kleinbloemig en geurend orchideetje.



Als plantenfreak kan ik het natuurlijk niet laten om ook binnenshuis het een en ander neer te zetten: kamerplanten. In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw stonden de huizen er vol mee. De laatste decennia veel minder: werkende vrouwen, drukke gezinnen; de tijd ontbreekt voor uitgebreide zorg voor binnenplanten. Je kunt het al zien aan het aanbod in de tuincentra. De afdeling binnenplanten werd steeds kleiner en erger nog, een binnenplant werd een wegwerpartikel.
Toen wij na ons trouwen op een flat woonden en nog geen tuin hadden, was onze verzameling kamerplanten groot. Toen we eenmaal een tuintje en veel later een tuin kregen - wat een weelde! - ging dat wel ten koste van het aantal. En, ons assortiment verschoof geleidelijk aan naar planten waar je een paar dagen bij weg kon; onder andere succulenten (vetplanten). Maar ook orchideeën bleken zich goed thuis te voelen onder het regiem van eens in de drie tot vier dagen een scheutje water. En daarbij vielen we vooral op de wat "natuurlijker" ogende kleinbloemige orchideeën.
Veel mensen vinden orchideeën na de bloei niks meer omdat ze daarna een groot deel van het jaar maar wat bladsprieterig staan te zijn. Ze worden dan maar weggedaan. Het loont de moeite om ze gewoon op hun plek te laten staan (een niet zonnige maar lichte plek en niet boven de verwarming) en bovenstaand waterregiem te handhaven.
Op de meest verrassende momenten, zoals nu in de winter, word je beloond en zie je bloeistengels verschijnen. Zoals een paar weken geleden bij de plant hierboven. Deze soort heeft hele fijne bloemetjes, die ook nog eens een delicate geur in je kamer verspreiden. De kleur doet me aan de wespenorchis denken.
Het is een dendrobium en vermoedelijk de delicatum, met enige moeite bij gespecialiseerde orchideeënkwekers wel te krijgen.

vrijdag 10 februari 2012

Slepen met planten.

Onze subtropische potplanten kunnen doorgaans wel een graadje onder nul verdragen, maar worden als de vorst aantrekt toch gauw naar de onverwarmde schuur gebracht.
Maar bij dagenlange strenge vorst - zoals we nu al meer dan 10 dagen meemaken - gaan ze het ook daar niet redden.  Dat werd dus weer slepen met de myrthe, de rozemarijn, de olijven, de granaatappeltjes en de zelkova, de meesten zelf gestekt. Naar de onverwarmde zolder dan maar, waar de temperatuur ook nu 's nachts niet onder de 8 graden komt. De felle zon op hun blaadjes moet daar dan wel weer getemperd worden door een laken voor het dakraam te hangen. Je doet er wat voor, want je planten gaan je aan het hart.
Maar na de te verwachten dooi van a.s. zondag kan het stel al gauw wel weer naar buiten op een beschut plekje, wel vlak naast de schuur ... voor het geval dat...

dinsdag 7 februari 2012

Koude pootjes, warm buikje.


Het slootje achter onze tuin laat zien dat de poezen hun route aanpassen.
De wat bruingelige kleur van het ijs komt doordat het water in veengebieden wat ijzerhoudend is.
Maar binnen in het zonnetje is het gelukkig warm!

zondag 5 februari 2012

Kleumende planten.


Bij wat steviger vorst laten sommige planten wel heel duidelijk zien dat ze het erg koud hebben. Ze gaan hun bladeren samenknijpen.
Vooral de rhododendron bovenaan kleumt, maar ook de aucuba japonica knijpt.

zaterdag 4 februari 2012

De lijsterbes: bomenkalender nr.2.



Toen we 16 jaar gelden dit huis kochten, was hier al een mooie, volgroeide tuin omringd door bomen, rhododendrons en verscheidene coniferen. Dat mag een groot voorrecht genoemd worden.
Van de bomen uit de Keltische bomenkalender zijn - op twee na - alle bomen hier aanwezig en dat maakt het mogelijk die bomen intensiever te leren kennen.
De boom, die gekoppeld wordt aan de periode  van 21 januari tot 17 februari is de lijsterbes (sorbus aucuparia). Het Latijnse aucupor betekent vogels vangen, het was dus een "vogelvangboom". Dat wekt geen verbazing want als in augustus de oranjerode bessen verschijnen, lokt dat tal van vogels.
Hier staat de boom in de noordwesthoek van de tuin en is naar schatting zo'n 12 meter hoog. De witte bloemen in mei lokken veel insecten maar de bessen in augustus trekken inderdaad een massa kwetterende ringmussen, lijsters, merels, spreeuwen enz. De rijke bessendracht maakt de boom tot een opvallende verschijning maar herinnert je er tegelijkertijd aan dat de zomer op het eind gaat lopen.
In het Engels heet de boom witchwood; hij schijnt tegen heksen te beschermen en dat is maar mooi meegenomen.

woensdag 1 februari 2012

Op het eerste gezicht 2.



Het project "Op het eerste gezicht 1" leverde vorige maand een kijkje op in de tuinen van maar liefst 13 bloggers. Zie de linkenlijst bij AnneTanne.
Voor de tuinen in februari komen de links en de toelichting hier.

Leuk om toch nog een licht besneeuwd geheel te kunnen fotograferen. De foto's zijn van gisterenmiddag. De eerste foto heb ik in de breedte genomen, dat geeft een beter beeld dan die van januari. De foto's zijn na aanklikken ook beter vergrootbaar dan de vorige keer. Ik heb gemerkt hoe leuk ik het zelf vind om de foto's van medebloggers vergroot te bekijken.
Hierbij ook een soort plattegrondje van de tuin, waarop de standpunten en de richting beter duidelijk worden van de eerste en de tweede foto.